SURGICAL PROPHYLAXIS
PATHOGEN-SPECIFIC
[seopress_breadcrumbs]

PROPHYLAXIS ANTIBIOTIC IN SURGERY

Introduction

การให้ยาปฏิชีวนะเพื่อป้องกันการติดเชื้อที่ตำแหน่งแผลผ่าตัด มีเป้าหมายเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการติดเชื้อบริเวณที่ตำแหน่งแผลผ่าตัดภายหลังการผ่าตัด (surgical site infection) เกิดขึ้น การให้ยาปฏิชีวนะที่เหมาะสมมีความสำคัญต่อการป้องกันและยับยั้งการเกิดปัญหาเชื้อดื้อต่อยาปฏิชีวนะหลังการผ่าตัด

CLINICAL

ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการติดเชื้อที่ตำแหน่งผ่าตัด

1. ปัจจัยด้านผู้ป่วย (host)

  1.  อายุ เด็กและผู้สูงอายุมีโอกาสเกิดการติดเชื้อที่ตำแหน่งผ่าตัดได้มากกว่าวัยอื่น
  2. ความอ้วน (obesity) มีดัชนีมวลกาย (BMI) มากกว่าหรือเท่ากับ 30
  3. ภาวะขาดสารอาหารก่อนผ่าตัด
  4. ภาวะโรคร่วมที่เป็นอยู่ก่อนผ่าตัด เช่น ผู้ป่วยโรคเบาหวาน หรือโรคมะเร็งบางชนิด เช่น มะเร็งเม็ดเลือดขาว หรือมะเร็งกระดูก
  5. การได้รับการรักษาด้วยยากดภูมิคุ้มกันก่อนการผ่าตัด เช่น ยากลุ่มสเตียรอยด์ เป็นต้น
  6. การสูบบุหรี่ต่อเนื่องเป็นเวลานาน
  7. การติดเชื้อที่มีอยู่เดิมในตัวผู้ป่วยก่อนผ่าตัด

2. ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม (environment)

  1. การเตรียมผิวหนังบริเวณผ่าตัดไม่เหมาะสม
  2. ชนิดของแผลผ่าตัด มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อแตกต่างกัน ได้แก่ clean wound, clean-contaminated wound, contaminated wound และ dirty wound
  3. ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการผ่าตัด ประกอบด้วย
    i. ระยะเวลาในการผ่าตัดที่ยาวนาน มีโอกาสเสี่ยงต่อการติดเชื้อมากกว่า
    ii. ชนิดของการผ่าตัด ชนิดและตำแหน่งของการผ่าตัด
    iii. ผู้ป่วยที่ทำผ่าตัดฉุกเฉิน (emergency) มีโอกาสติดเชื้อมากกว่าการผ่าตัดแบบรอ (Elective)
    iv. เทคนิคการผ่าตัด ที่อาจรบกวนกระบวนการหายของแผล เช่นการผ่าตัดที่มีผลต่อการทำลายเนื้อเยื้อ หรือการมีสิ่งแปลกปลอม เช่นการใส่อุปกรณ์หรือท่อระบาย
    v. การผ่าตัดหลายอย่างในเวลาเดียวกัน เช่นผู้ป่วยอุบัติเหตุ

3. ปัจจัยด้านเชื้อก่อโรค (agent)

  1. ปริมาณของเชื้อก่อโรค
  2. ความรุนแรงของเชื้อก่อโรค

COMMON PATHOGENS

ANTIBIOTIC PROPHYLAXIS RECOMMENDATIONS

General Principle

ข้อบ่งชี้ในการใช้ยาปฏิชีวนะต้านจุลชีพเพื่อป้องกันการติดเชื้อ

  1. Clean-contaminated wound
  2. Contaminated wound
  3. Clean wound ที่มีผลกระทบรุนแรงจากการติดเชื้อ หรือมีการฝังอุปกรณ์ (prosthesis, implant) ได้แก่ การผ่าตัดเปลี่ยนลิ้นหัวใจเทียม ข้อเทียม

(ใน clean surgery การป้องกันการติดเชื้อบริเวณที่ผ่าตัดด้วยวิธีที่ไม่ใช่การให้ยาต้านจุลชีพ เช่น การให้ การทำความสะอาดผิวหนังบริเวณที่ผ่าตัด การใช้ antiseptic ที่ถูกต้อง ก็ให้ผลดีเช่นเดียวกัน)

หลักการให้ยาปฏิชีวนะเพื่อป้องกันการติดเชื้อ

  1. ยาปฏิชีวนะที่ออกฤทธิสั้น เช่น cefazolin ให้ยาให้สิ้นสุดพอดี หรือภายใน 30-60 นาทีก่อนเริ่มการผ่าตัด
  2. ยาปฏิชีวนะที่ออกฤทธิ์ยาว เช่น vancomycin หรือ fluoroquinolone ให้ยาให้สิ้นสุดพอดี หรือภายใน 60-120 นาทีก่อนเริ่มการผ่าตัด
  3. แนะนำให้ยาปฏิชีวนะเพียงครั้งเดียว หรือให้ซ้ำ (Redosing) เมื่อมีข้อบ่งชี้ หรือให้ต่อไม่เกิน 24 ชั่วโมงภายหลังสิ้นสุดการผ่าตัด

ดูรายละเอียดยาปฏิชีวนะที่แนะนำหัวข้อ Recommended Antibiotics

ข้อบ่งชี้ในการให้ยาต้านจุลชีพซ้ำ (Redosing)

  1. เมื่อระยะเวลาในการผ่าตัดนานเกินกว่าระยะเวลาที่แนะนำให้ยาปฏิชีวนะซ้ำ
  2. เมื่อมีการเสียเลือดเกินกว่า 1,500 ml
  3. ในรายที่มีแผลไฟไหม้หรือลวกบริเวณกว้าง (extensive burn wound)

ดูรายละเอียดชนิดและขนาดยาปฏิชีวนะที่แนะนำ และระยะเวลาที่แนะนำให้ยาซ้ำ ตารางที่ 2

Recommended Antibiotics

ยาปฏิชีวนะที่แนะนำก่อนเริ่มการผ่าตัดเพื่อป้องกันการติดเชื้อ

ยาต้านจุลชีพที่แนะนำเพื่อป้องกันการติดเชื้อระหว่างผ่าตัดแบ่งตามชนิดการผ่าตัดดังต่อไปนี้

Type of Surgery Recommended Alternatives
 Neurosirgery
  • Elective craniotomy, CSF shunting procedure, implantation of intrathecal pumps
  Cefazolin  Vancomycin (if MRSA suspected), clindamycin
 Breast surgeryn
  • Lumpectomy, mammoplasty, reduction mammoplasty, prophylactic mastectomy
  None  None
  • Cancer procedure
    (axillary node dissection, mastectomy)
  Cefazolin  Vancomycin (if MRSA suspected), clindamycin
 Burn wound
  • Cancer procedure
    (axillary node dissection, mastectomy)
  Cefazolin  Vancomycin (if MRSA suspected), clindamycin
Type of Surgery Recommended Alternatives
selected split-thickness skin grafting procedures
 Cardiac surgery
  • CABG, pacemaker
    implantation, ventricular-assist device insertion
  Cefazolin  Vancomycin (if MRSA suspected), clindamycin
 Thoracic surgery
  • Lumpectomy,
    pneumonectomy, lung
    resection, thoracotomy
  Cefazolin  Ampicillin-sulbactam, amoxicillin-clavulanic acid, vancomycin (if MRSA suspected), clindamycin
 Head and neck surgery
  • Clean contaminated including cancer (exclude tonsillectomy and functional endoscopic sinus procedure)
  Cefazolin or cefuroxime + metronidazole
ampicillin-sulbactam,amoxicillin-clavulanic acid		  Clindamycin
  • Clean with placement of prosthesis (excludes tympanostomy tube placement)
  • Maxillofacial
  Cefazolin  Ampicillin-sulbactam, amoxicillin-clavulanic acid, clindamycin
 Vascular surgery
  • Arterial surgery involving a prosthesis, abdominal aorta, or groin incision or lower extremity amputation for ischemia
  Cefazolin  Vancomycin (if MRSA suspected), clindamycin
 Orthopedic surgery
  • Spinal procedures, hip fracture, internal fixation, total joint replacement, removal of orthopedic hardware for lower extremity fractures
  Cefazolin  Vancomycin (if MRSA suspected), clindamycin
  • Clean operation involving hand, knee, or foot without implantation of foreign material
  None  None
 Abdominal surgery/GI procedure
  • Hernia (abdomen/groin)
  Cefazolin  Vancomycin (if MRSA suspected), clindamycin
  • Esophagus, stomach and duodenum
  Cefazolin, ampicillin-sulbactam,
amoxicillin-clavulanic acid		  Clindamycin + fluoroquinolone or aminoglycoside
  • Hepatobiliary and pancreas
  Cefazolin or cefoxitin  Ampicillin-sulbactam, amoxicillin-clavulanic acid, fluoroquinolone ± metronidazole
  • Jejunum and ileum
  Cefazolin  Ampicillin-sulbactam, amoxicillin-clavulanic acid, clindamycin + fluoroquinolone or aminoglycoside
  • Small bowel, obstructed
  Cefazolin or cefuroxime + metronidazole, cefoxitin  Ampicillin-sulbactam, amoxicillin-clavulanic acid, metronidazole + fluoroquinolone or aminoglycoside
  • Colon, rectum & anus
  Cefazolin or cefuroxime + metronidazole, cefoxitin,  Metronidazole or clindamycin + fluoroquinolone or aminoglycoside
Type of Surgery Recommended Alternatives
 ampicillin-sulbactam, amoxicillin-clavulanic acid
 Obstetrics and gynecologic surgery
  • Obstetrics and gynecologic surgery
  Cefazolin  Cefoxitin, ampicillin-sulbactam, amoxicillin-clavulanic acid, metronidazole or clindamycin + fluoroquinolone or aminoglycoside
 Urologic surgery
  • Without urinary tract entry
  Cefazolin  Ciprofloxacin or levofloxacin (if isolate sensitive)
  • With urinary tract entry
  Cefazolin + aminoglycoside, Ampicillin-sulbactam, amoxicillin-clavulanic acid  If 3rd generation cephalosporin-resistant gram-negative bacilli is identified prior to surgery, consider using and agent that the bacteria are sensitive to – but must avoid prolonged use

ยาปฏิชีวนะที่แนะนำในการให้ยาซ้ำ (Redosing)

ชนิดและขนาดยาปฏิชีวนะที่แนะนำ และระยะเวลาที่แนะนำให้ยาซ้ำ

Antimicrobial agents Adult Pediatric Redosing interval (hours)
Ampicillin-sulbactam 3 g (ampicillin 2 g /sulbactam 1 g) 50 mg/kg of ampicillin component 2
Ampicillin 2 g 50 mg/kg 2
Amoxicillin-clavulanic acid 2.4 g (amoxicillin 2 g /clavulanic acid 0.4 g) 25 mg/kg of amoxicillin component 2
Cefazolin 2 g for BW < 120 kg

3g for BW ≥ 120 kg

 30 mg/kg 4
Cefuroxime 1.5 g 50 mg/kg 4
Cefoxitin 2 g 40 mg/kg 2
Ceftriaxone 2 g 50-75 mg/kg NA
Ciprofloxacin 400 mg 10 mg/kg NA
Clindamycin 900 mg 10 mg/kg 6
Gentamycin 5 mg/kg

(max 240 mg)

 2.5 mg/kg NA
Levofloxacin 500 mg 10 mg/kg NA
Metronidazole 500 mg 15 mg/kg NA
Vancomycin 30 mg/kg (max 2 g) 15 mg/kg NA
 NA = data not available

 

แนวทางป้องกันการติดเชื้อแผลผ่าตัด (SSI Prevention Bundle)

 

Phase Recommendations
 Preadmission  Stop smoking at least 2 weeks before surgery
 Pre-operation  shower or bathe before surgery
 Appropriate hair removal
 Antimicrobial prophylaxis (weight-based) within 60 minutes before making an incision in
prosthetic-associated procedures and clean-contaminated procedures
 Intra-operation  Skin preparation with alcohol-based antiseptic solutions
 Use wound-protector device in clean-contaminated, contaminated, and dirty abdominal operation
 Maintain oxygen saturation ≥92% (or preferably ≥95%)
 Maintain normothermia
 Glycemic (blood sugar) control ≤ 200 mg/dL
 Antimicrobial-coated sutures in high-risk patients undergoing clean operation and patients undergoing elective digestive surgery
 Change contaminated gloves and instruments before wound closure

 Post-operation

 Maintain normothermia
 Maintain oxygen saturation ≥92% (or preferably ≥95%)
 Glycemic control ≤ 200 mg/dL
 Discontinue intravenous antimicrobial prophylaxis within 24 hours after an operation

 

 

 

TREATMENTS

.

OTHER RESOURCES

Reference:

Lohsiriwat V , et al. Guidelines for the Prevention of Surgical Site Infection: The Surgical Infection Society of Thailand Recommendations (Executive Summary). J Med Assoc Thai 2020;103:99-105

M-01-SAP-01 Surgical Prophylaxis image